Oxumağa 2 dəqiqə

Forex Ticarətində Əsas Anlayışlar: Spread, Leverage, Swap və Pip

Forex bazarında uğurlu ticarətin təməlində texniki bilik və bu bazarın əsas anlayışlarını düzgün başa düşmək dayanır. Bu yazıda sizə forex alım-satım əməliyyatlarında mütləq bilməli olduğunuz dörd vacib termini – spread, leverage, swap və pip anlayışlarını izah edirik.

Pip Nədir?

Pip (Price Interest Point) – bir valyuta cütlüyündə qiymətin ən kiçik hərəkət ölçüsüdür. Əksər valyuta cütlüklərində bu, onluq vergüldən sonra dördüncü rəqəmə (0.0001) uyğundur.

Məsələn:

  • EUR/USD cütlüyü 1.1050-dən 1.1051-ə yüksəlirsə, bu 1 pip artım deməkdir.

İstisna: USD/JPY kimi valyutalarda pip 0.01 olaraq hesablanır.

Pip nə üçündür?

  • Ticarət nəticələrinizin ölçülməsi üçün istifadə olunur.
  • Risk və gəlir hesablamasında vacib rol oynayır.

Spread Nədir?

Spread – brokerin alış (bid) və satış (ask) qiymətləri arasında qoyduğu fərqdir. Bu fərq treyderin əməliyyata daxil olduğu an ödədiyi gizli xərclərdən biridir.

Nümunə:

  • EUR/USD üçün alış qiyməti: 1.1000
  • Satış qiyməti: 1.1002
  • Spread: 2 pip

Spread növləri:

  • Sabit Spread – daimi və dəyişmir, əsasən market-maker brokerlər təklif edir.
  • Dəyişkən (Floating) Spread – bazar likvidliyinə görə dəyişir, ECN brokerlərdə rast gəlinir.

Yüksək spread nə deməkdir?

  • Alqı-satqı xərcləri çoxalır, xüsusilə qısamüddətli treydlərdə mənfi təsir edə bilər.

Leverage (Maliyyə Çarpanı)

Leverage – sizə malik olduğunuz kapitaldan qat-qat böyük mövqelər açmağa imkan verən kredit mexanizmidir. Broker tərəfindən təmin olunur.

Məsələn:

  • Sizdə 100 dollar varsa və 1:100 leverage istifadə edirsinizsə, bazarda 10,000 dollar dəyərində mövqe aça bilərsiniz.

Leverage üstünlükləri:

  • Kiçik kapital ilə böyük qazanc potensialı.

Amma diqqət!

  • Zərər də eyni dərəcədə böyüyür. Bu səbəbdən leverage istifadəsində risk idarəetməsi çox vacibdir.

Tövsiyə: Yeni başlayanlar üçün 1:10 – 1:50 aralığında leverage daha təhlükəsiz hesab olunur.

Swap Nədir?

Swap – mövqelərin bir gündən çox açıq saxlanılması zamanı broker tərəfindən tətbiq olunan faiz fərqidir. Yəni siz bir cütlükdə alış və ya satış mövqeyi tutduqda, gecəlik faiz fərqinə görə ya ödəniş alırsınız, ya da ödəmə edirsiniz.

Swap faizinə təsir edən faktorlar:

  • Mərkəzi bankların faiz dərəcələri
  • Cütlüyü təşkil edən ölkələrin iqtisadi göstəriciləri
  • Ticarət istiqaməti (long/satış və ya short/alış)

Swap növləri:

  • Müsbət swap – sizə ödənilir.
  • Mənfi swap – siz ödəyirsiniz.

Swap-free hesablar: İslam qaydalarına uyğun ticarət üçün bəzi brokerlər bu hesab növünü təklif edirlər.

Nəticə

Aşağıdakı anlayışlar ticarət strategiyanızın əsas sütunlarıdır:

  • Pip – qiymət dəyişiminin ölçü vahidi.
  • Spread – alqı-satqı arasındakı fərq və xərclər.
  • Leverage – az vəsaitlə böyük mövqe imkanı, lakin yüksək risk.
  • Swap – açıq mövqelər üçün tətbiq olunan faiz ödənişləri.

Bu anlayışları dərindən mənimsəmək sizi daha şüurlu və məsuliyyətli bir treyderə çevirəcək.