Maliyyə Bazarlarında Qrafik Növləri: Ticarətin Vizual Dili

Maliyyə bazarlarında uğurlu qərarlar vermək üçün treyderlər və investorlar texniki analizə əsaslanırlar. Bu analizlərin əsas alətlərindən biri isə qrafiklərdir. Qrafiklər treyderlərə qiymət hərəkətlərini vizual olaraq izləməyə və gələcək istiqamətlər haqqında proqnozlar verməyə kömək edir. Bu yazıda maliyyə bazarlarında ən çox istifadə olunan qrafik növləri, onların xüsusiyyətləri və istifadə sahələri haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.

Line Chart (Xətt Qrafiki)

Xətt qrafiki ən sadə və əsas qrafik növüdür. Bu qrafik adətən bağlanış qiymətləri əsasında tərtib olunur və qiymətlərin zaman içindəki istiqamətini göstərmək üçün istifadə edilir.

Xüsusiyyətləri:

• Sadə və oxunaqlıdır.
• Uzunmüddətli trend analizləri üçün əlverişlidir.
• Yeni başlayanlar üçün ideal seçimdir.

Dezavantaj:

• Açılış, maksimum və minimum qiymətlər haqqında məlumat vermir.

Candlestick Chart (Şam Qrafiki)

Şam qrafiki texniki analizin ən çox istifadə edilən və effektiv vizual alətlərindən biridir. Hər bir “şam” müəyyən zaman aralığında açılış, bağlanış, maksimum və minimum qiymətləri əks etdirir.

Xüsusiyyətləri:

• Bazardakı alıcı və satıcı təzyiqini aydın şəkildə göstərir.
• Şam formaları və kombinasiyaları bazarın psixologiyasını oxumağa kömək edir.
• Həm qısamüddətli, həm də uzunmüddətli analizlərdə effektivdir.

Əlavə:

• Doji, Hammer, Engulfing kimi formalar treydinq qərarlarında istifadə olunur.

Bar Chart (Sütun Qrafiki)

Bar qrafiki də şam qrafikinə bənzər şəkildə açılış, bağlanış, maksimum və minimum qiymətləri göstərir. Lakin bu qrafikdə məlumatlar daha “quru” və texniki görünür.

Xüsusiyyətləri:

• Dəqiq məlumat verir.
• Daha az vizual effekt, daha çox texniki məlumat.
• Peşəkar treyderlər arasında istifadə olunur.

Heikin Ashi Qrafiki

Heikin Ashi – şam qrafikinin modifikasiyasıdır və daha hamar qiymət hərəkətləri təqdim edir. Trendin davamlılığını göstərmək üçün idealdır.

Xüsusiyyətləri:

• Trendin müəyyən olunması üçün əladır.
• Qiymət səs-küyünü azaldır.
• Qısa zaman aralıqlarında “üfiqi bazar”ları daha aydın göstərir.

Qeyd:

• Əsl qiymətlər əks olunmur – ortalama əsaslıdır. Bu səbəbdən bəzi treyderlər qərar verməzdən əvvəl klassik şam qrafikləri ilə də müqayisə edirlər.

Renko Chart

Renko qrafiki qiymət hərəkətinə əsaslanır və vaxt amilini nəzərə almır. Yalnız müəyyən qiymət hərəkəti olduqda yeni “kərpic” çəkilir.

Xüsusiyyətləri:

• Səs-küyü aradan qaldırır, təmiz trend göstərir.
• Dəyişkən bazarlarda istifadə üçün çox əlverişlidir.
• Trend dəyişiklikləri vizual olaraq asan təyin olunur.

Point & Figure Chart

Bu qrafik yalnız qiymət dəyişikliklərini göstərir, vaxt komponentini nəzərə almır. “X” artımı, “O” isə azalmaları göstərir.

Xüsusiyyətləri:

• Uzunmüddətli dəstək və müqavimət səviyyələrini təyin etmək üçün ideal.
• Vaxt təzyiqindən azaddır.

Az istifadə edilir:

• Daha çox peşəkar analitiklər və strategiya sistemləri tərəfindən istifadə olunur.

Hər Qrafik Növü Hansı Hallarda Uyğundur?

Nəticə

Qrafiklər treyderin əsas silahıdır. Hansı qrafik növünü seçəcəyiniz isə ticarət strategiyanızdan, analiz üslubunuzdan və bazar şəraitindən asılıdır. Yeni başlayanlar üçün şam qrafiklər öyrənilməsi vacib ilk addımdır. Peşəkar səviyyədə isə Heikin Ashi, Renko və Point & Figure kimi alternativlər daha dərin analizlər üçün istifadə oluna bilər. Qrafikləri düzgün oxumaq, bazarı daha aydın başa düşmək və qərarları əsaslandırmaq baxımından vacibdir. Uğurlu treydinq üçün yalnız qrafikləri izləmək deyil, onların arxasındakı bazarı formalaşdıran psixologiyanı da başa düşmək mühümdür.